Дызайнер Аляксей Кульбіцкі: ці здольныя ў нас ствараць штосьці «проста і з густам»?

У чым палягаюць праблемы сучаснага урбан-дызайну

дата публікацыі
26.03.2018
паводле

Я практычна ўпэўнены, што кожны з вас падчас шпацыру па Мінску (або іншым беларускім горадзе) перыядычна лавіў сябе на думцы: «Як ГЭТА можна было пабудаваць?». І тут зусім няважна – ідзе гутарка пра будынак або лаўку ў парку. Галоўнае – дакладнае асэнсаванне таго, што наяўнасць мінімальнага, можна сказаць, зародкавага пачуцця густу проста крычыць, што чыноўнік, які даў згоду на стварэнне аб'екта, здзейсніў злачынства супраць вачэй жыхароў горада. Мяне асабіста трывожыць, што нашую краіну ўсё часцей характарызуюць як «чысцюткую, але сумненькую». Яшчэ больш бянтэжыць, што ў гэтай характарыстыцы ўсё менш суб'ектывізму і ўсё больш праўды.

І я зусім не хачу шукаць вінаватага ў гэтай калонцы. Бо менавіта так мы звычайна робім, калі бачым чарговы «шэдэўр» немудрагелістага дызайнерскага мыслення, – задаемся пытаннем, каго б выкрыць або шэльмаваць, а лепей – прыцягнуць да адказнасці за свавольства.

Але зірнем на сітуацыю шырэй: шэльмаваннем і выкрыццём, мы самі незаўважна робімся часткай сістэмы, якая душыць любыя спробы эксперыментаў. Як гэта адбываецца? Давайце разбірацца.

Аляксей Кульбіцкі – арт-дырэктар кампаніі PRAS. Магістр дызайну, член Беларускага саюзу дызайнераў
Аляксей Кульбіцкі – арт-дырэктар кампаніі PRAS. Магістр дызайну, член Беларускага саюзу дызайнераў

Пастановы стварыць парк, змяніць выгляд вуліцы, узвесці будынак, паставіць лаўкі, пафарбаваць трансфарматарную будку вынгосяць камісіі. Зацвердзіць праект – прэрагатыва чыноўнікаў. А ў чыноўніка дзве асноўныя задачы: стварыць штосьці карыснае для народу і пры гэтым не нашкодзіць сабе. Рабіць, такім чынам, даводзіцца нешта ўніверсальнае, «для ўсіх» – то бок, па сутнасці, ні для кога. Праз страх перад новым, нежаданне выходзіць за межы звыклага і ўжо кімсьці створанага, нараджаюцца абезаблічаныя формы.

Давайце паўторым яшчэ раз, для поўнага разумення сітуацыі. 

Універсальная лаўка нікому мазоліць вочы
не будзе. Яе не пахваляць, але і не будуць крытыкаваць. Яна расчыніцца ў абезаблічанай нашай паўсядзённасці. 

Пафарбуйце гэтую лаўку ў яркі салатавы колер, і адразу з'явяцца два лагеры – тых, хто падтрымлівае гэты смелы крок і крытыкуе яго. Ці патрэбная чыноўнікам такая палярнасць меркаванняў? Не. А сказаць «мастак так бачыць» не атрымаецца, бо гэты самы мастак тут нават і міма не праходзіў. Таму наяўнасць густу і жадання рабіць штосьці яркае і незвычайнае ў нашай наменклатуры не дужа вітаецца.

Але давайце будзем больш канкрэтнымі, прыземленымі і возьмем які-небудзь рэальны «кейс». Вось, напрыклад, мінскі зялёны дыяметр – гонар гораду, паркі, што ідуць адзін за адным. Ідуць яны стройна, у нагу і з аднолькавым выглядам паркавых твараў: парк Горкага нічым не адрозніваецца ад парку Купалы, Купалы – ад Казея, а Казея – ад парку вакол опернага. Бетонныя сцежкі і тыповыя лаўкі. Хадзіце, сядзіце, ну можаце яшчэ адправіць дзіця на батут, пакарміць вавёрку ці памачыць лоб вадой з фантану. Але ж можна было праявіць крыху больш фантазіі. У парку Горкага зрабіць больш дзіцячых зонаў, парк Купалы ўпарадкаваць для рамантычных прагулак і чытання, а парк Казея — для моладзі (пляцоўка для воркаўту, дарэчы, там ужо ёсць). Да таго ж чалавек прыходзіць у парк, каб, не выходзячы з гораду, здолець з горада выйсці, пагутарыць з прыродай. Для чаго бетон і лаўкі? Чаму б не засыпаць сцяжынкі жвірам, не ўсталяваць на газонах шэзлонгі, не падвесіць да ветак гамакі? Прычым і асфальтаваныя сцежкі, і мае фантазіі ў справаздачы чыноўніка будуць звацца «рэканструкцыяй парку», а наколькі па-рознаму могуць у выніку выглядаць гарадскія прасторы. Чаму ж тады гэтыя «рэканструкцыі» адбываюцца паводле найгоршага сцэнару?

Чытаць цалкам у крыніцы

наступны раздзел сайта
у якім

пералічаны вобласці, у якіх PRAS мае шматгадовы вопыт